مواد غذائی ارگانیک به آن دسته از مواد غذایی گفته می شود که عاری از هر گونه مواد شیمیایی و مصنوعی همچون آفت کش ها، سموم، نگهدارنده ها، کودهای شیمیایی و به طور کلی هر گونه آلاینده است.
در بسیاری از کشورهای صنعتی و پیشرفته دنیا در فروشگاه ها و سوپرمارکت ها معمولا با دو دسته از محصولات که دارای برچسب متمایز کننده ارگانیک و غیر ارگانیک هستند روبرو می شوید. اهمیت استفاده از محصولات کاملا طبیعی و ارگانیک در برخی از کشورها به اندازه ای است که فروشگاه های اختصاصی برای فروش این دسته از محصولات وجود دارد.
براساس این مقدمه می توان گفت که در تولید و فرآوری این نوع محصولات، همه مراحل از کاشت تا برداشت با استفاده از نهاده‌های طبیعی همچون کود زیستی، کمپوست ها و حشرات سودمند است و در ابتدا این محصولات، تنها در فروشگاه‌های کوچک و یا در بازارهای محلی کشاورزان قابل دسترس بود و تنها شامل سبزی‌های تازه بود و اولین مصرف کنندگانی که از غذای ارگانیک استفاده میکردند به دنبال غذایی بودند که بدون مواد شیمیایی، تازه و در حد امکان دارای کمترین مراحل فرایند باشد چون آنها باید اقلام مورد نیاز خود را مستقیماً از کشاورزان خریداری می کردند بنابراین شعار «کشاورز خود را بشناس تا غذای خود رابشناسی» از اولین شعارهایی بود که به منظور ترویج مصرف غذاهای ارگانیک، باب شد.
اما امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، محصولات ارگانیک، دیگر لوکس و خاص به حساب نمی‌آیند و در فروشگاه‌ها، انواع محصولات ارگانیک از میوه و سبزی گرفته تا مرغ، تخم مرغ و شیر را می‌توانید با برچسب ارگانیک و تنها اندکی گران‌تر از انواع معمولی، خریداری کرد. یکی از تازه‌ترین مطالعاتی که درباره مقایسه خواص آنتی‌اکسیدانی گوجه فرنگی‌های ارگانیک و معمولی انجام شده است نشان داد میزان مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل فلانوئیدها در انواع ارگانیک، دو برابر بیشتر از انواع معمولی است و این البته یک نتیجه خیره‌کننده است.
مزیتهای مواد غذائی ارگانیک
یکی از مهم‌ترین مزیتهای محصولات غذایی ارگانیک وجود طعم و مزه بهتر و طبیعی تر و خواص غذایی بیشتر این محصولات نسبت به محصولات تولید شده در سیستم زراعی رایج و محصولات اصلاح شده است و ارزش غذایی و ویتامینها در غالب محصولات ارگانیک بسیار بیشتر از محصولات سیستم رایج است. از این جمله می‌توان به محتوی بیشتر ویتامیهایی مانند ویتامین B، ویتامین C، ویتامین E، لیکوپن و مواد معدنی همچون منیزیم، آهن و روی در محصولات باغی مانند گوجه فرنگی و وجود آنتی اکسیدانها و اسیدهای آمینه مفید در سایر محصولات اشاره کرد. مواد غذایی ارگانیک حاوی آنتی اکسیدان بیشتری است و در مواد غذایی ارگانیک آنتی اکسیدان Phenolic بیشتر یافت میگردد (50 درصد بیشتر از محصولات غیر ارگانیک). چراکه آفت کشهای مصنوعی تولید این مواد را در گیاهان کاهش داده اما کودهای حیوانی و آلی بکار رفته در کشاورزی ارگانیک تولید آنها را افزایش میدهد.
کمتر سمی هستند چون محصولات ارگانیک سالم تر بوده و به بقایای آفت کشهای آلی کمتر آلوده میباشند. همچنین این محصولات فاقد افزودنیهای غذایی بوده و طبعاً سالمتر می باشند. تولید کنندگان محصولات ارگانیک از استانداردها و دستورالعمل های بسیار سخت گیرانه ای تبعیت می کنند که احتمال آلوده شدن اینگونه محصولات به مواد شیمایی و سمی به حداقل ممکن می رسد و گواهی نامه های محصولات ارگانیک، به عنوان بیمه هایی است که در تولید این محصولات از مواد شیمیایی و سمی استفاده نشده است و همچنین مواد غذائی ارگانیک خطر بیماری ها را کم می کند. خیلی از مراکز حفاظت محیط زیست در یافته اند که مواد شیمیایی موجود در آفت کش ها دارای اثرات سرطان زایی و بیماری زایی هستند و کشاورزی ارگانیک یکی از راههای کاهش مصرف سموم شیمیایی و کم کردن این مواد به منابع آب، زمین و هوا است.
وضعیت مواد غذائی ارگانیک در ایران
در ایران محصولاتی از قبیل انار، آب انار، پسته وحشی، زعفران، انجیر، گلاب، عسل، چای، برنج، سیب، روغن زیتون و برخی از محصولات غذایی دیگر به صورت ارگانیک ارائه شده است و کافی نبودن تأمین منابع مالی، شفاف نبودن آیین نامه‌ها و ضوابط همکاری با بخش خصوصی، نارسایی در تأمین نیازهای تحقیقاتی و نبود تعامل مثبت و سازنده بین بخش‌های تحقیقاتی و اجرایی از جمله مشکلات این بخش است. به نظر می‌رسد استقبال مردم از محصولات غذایی ارگانیک خوب است اما مشکلاتی مانند قیمت بالا و همچنین تنوع کم این محصولات باعث شده است که این مصرف آنها آن‌چنان که باید در بین مردم رواج نداشته باشد.
